Wykonawca złożył odwołanie  do KIO na odrzucenie jego oferty. Po wniesieniu odwołania Zamawiający unieważnił postępowanie. Krajowa Izba Odwoławcza pomimo uznania za słuszne zarzutów odwołania co do  bezprawnego odrzucenia oferty musiała odwołanie oddalić z uwagi na art. 192 ust.2 ustawy pzp             ( brak wpływu naruszenia przepisów na wynik postępowania).

Jednakże KIO  uznała Zamawiającego za odpowiedzialnego za taki wynik postępowania i obciążyła go kosztami postępowania w kwocie 18 600zł. Zamawiający wniósł skargę na wyrok KIO kwestionując postanowienie o kosztach postępowania. I tutaj niespodzianka Zamawiający aby ratować 18 600zł uiścił wpis w wysokości 75 000zł.  ( pięciokrotność wpisu).  Wykonawca znalazł się nagle w mało komfortowej sytuacji, gdyż nie zdobędzie zamówienia a rykoszetem może zostać  obciążony kosztami postępowania w granicach 100 000zl.

Na szczęście wszystko skończyło się pomyślnie dla Wykonawcy reprezentowanego przez moją Kancelarię.  Sąd Okręgowy w Krakowie wyrokiem  z dnia 9.10.2020r. sygn.akt IICa 1656/20 oddalił skargę.

Tym samym została przesądzona zasada, iż pomimo oddalenia odwołania można obciążyć Zamawiającego kosztami postępowania zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik – jeżeli  oddalenie odwołania nastąpiło z winy Zamawiającego. Należy  przy tym zauważyć, iż Zamawiający mógłby celowo  unieważniać postępowania po wpłynięciu odwołania . Gdyby Zamawiający poczekał z decyzją unieważnienia postępowania do wyroku KIO przegrałby sprawę Natomiast unieważniając postępowanie po wniesieniu odwołania  zablokował tym samym KIO wydanie orzeczenia zmieniającego, bowiem KIO nie może nakazać powtórzenia czynności i dokonania oceny z udziałem oferty niesłusznie odrzuconej po  unieważnieniu postępowania. Zatem zasadnym jest obciążenie kosztami postępowania Zamawiającego pomimo tego, iż formalnie wygrał sprawę.

Drugą kwestią podniesioną w obronie Wykonawcy była wysokość wpisu od skargi na wyrok KIO.

Czemu Zamawiający uiścił wpis w wysokości 75 000zł.  skoro maksymalny wpis od skargi na wyrok KIO w przedmiocie kosztów postępowania wynosi 2000zł.?

Oferta z ceną “zero” złotych – czy taka oferta podlega odrzuceniu ? W dniu 10.09.2020r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-367/19 w odpowiedzi na pytanie prejudycjalne słoweńskiego sądu,  stwierdził, iż sam fakt złożenia oferty z ceną  “zero” euro nie może stanowić automatycznie powodu do jej odrzucenia.

Prawo unijne

Zgodnie z art.2ust.1pkt.5 dyrektywy 2014/24/UE w sprawie zamówień publicznych- zamówienia publiczne oznaczają umowy o charakterze odpłatnym zawierane na piśmie pomiędzy co najmniej jednym wykonawcą a co najmniej jedna instytucją zamawiająca, których przedmiotem jest wykonanie robót budowlanych, dostawa produktów lub świadczenie usług.

Prawo polskie

Zgodnie z art. 2 pkt. 13 ustawy prawo zamówień publicznych przez pojęcie zamówienia publiczne należy rozumieć odpłatne umowy zawierane pomiędzy zamawiającym a wykonawcą, których przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane.

Orzecznictwo

W orzecznictwie wykształciły się dwie  linie orzecznicze. Według jednej z nich odpłatny charakter umowy musi wiązać się z zapłatą wynagrodzenia w formie pieniężnej. Według drugiej linii orzeczniczej  prezentującej szeroką wykładnię dopuszczalne są inne formy niż pieniądz świadczenia wzajemnego.

Przykładowo Krajowa Izba Odwoławcza w sprawie KIO 2542/11 uznała dopuszczalność bezpłatnych usług bankowych polegających na prowadzeniu rachunków bankowych, dokonywaniu przelewów biorąc pod uwagę specyfikę usług bankowych, gdzie bank zarabia na obrocie pieniędzmi.

Stanowisko TSUE

W ocenie Trybunału definicja zamówienia publicznego wskazana w dyrektywie unijnej  przesądza jedynie o tym, czy stosuje się dyrektywę  do udzielenia danego zamówienia. Natomiast definicja ta nie może stanowić podstawy odrzucenia oferty.

W przypadku zaoferowania przez Wykonawcę w ofercie “zero” euro nie można takiej oferty odrzucić automatycznie, bez wcześniejszej oceny i wyjaśnień  pod kątem rażąco niskiej ceny. Jeśli wyjaśnienia potwierdzają wiarygodność oferty i wskazują na możliwość należytego wykonania zamówienia to  brak wynagrodzenia nie stanowi podstawy do odrzucenia oferty.

Zobacz też:

• Wyjaśnienia rażąco niskiej ceny, przekraczającej budżet Zamawiającego
• Rażąco niska cena
• Odrzucenie oferty rażąco niskiej- dualizm orzeczniczy
• Rażąco niska cena -wyrok SO w Szczecinie z dnia 3.07.2015r.

Ostatnio  odnotowałam kolejny wyrok KIO, którym  obciążono kosztami postępowania odwoławczego Zamawiającego pomimo tego, że odwołanie zostało odrzucone lub oddalone. W paragrafie 5 ust.4 rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu rozliczania wprost  ustawodawca wskazał, iż w przypadku odrzucenia albo oddalenia odwołania  Izba zasądza od odwołującego na rzecz zamawiającego koszty postepowania. Czy zatem stanowisko KIO jest słuszne?

 Przeglądając orzecznictwo KIO oraz sądów okręgowych można dojść do wniosku, iż w interpretacji przepisów dotyczących obowiązku zwrotu kosztów postępowania odwoławczego nie można pominąć zasady odpowiedzialności za wynik sprawy. Zgodnie bowiem  z paragrafem 5 ust.4 ww rozporządzenia w przypadkach nieuregulowanych w ust.1-3 izba orzeka o kosztach postepowania, uwzględniając, że strony ponoszą koszty postępowania odwoławczego stosownie do jego wyniku.

Zamawiający  w dniu 13.03.2020r. odstąpił od umowy na  przeprowadzenie konferencji wraz z  usługą hotelową powołując się na wystąpienie istotnej zmiany okoliczności powodującej, że wykonanie umowy nie leży w interesie publicznym, czego nie można było przewidzieć w chwili zawarcia umowy. Zamawiający wskazał, że stan zagrożenia epidemicznego w związku z wystąpieniem na terenie Polski ognisk wirusa SARS-COV-2, stanowi istotne niebezpieczeństwo dla uczestników planowanej konferencji. Czy obowiązujące przepisy uprawniają Zamawiającego do rozwiązania umowy z powodu covid?

W przedmiotowym przypadku odstąpienie od umowy nastąpiło w dniu 13.03.2020r. podczas, gdy stan zagrożenia epidemicznego, obowiązywał  w Polsce od dnia 14.03.2020- 19.03.2020r. na mocy rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (opublikowanego w dniu 13.03.2020r., stosowanego od 14.03.2020r.) Zatem  odstąpienie od umowy nastąpiło dzień przed wprowadzeniem stanu zagrożenia epidemicznego.

Przedmiotowe rozporządzenie wprowadziło czasowe ograniczenia m.in. w prowadzeniu przez przedsiębiorców działalności związanej z organizacją imprez m.in. konferencji, spotkań włączając działalności polegające na zarządzaniu i dostarczaniu pracowników do obsługi trenów i obiektów, w których te imprezy mają miejsce, działalności związanej z konsumpcją  i podawaniem napojów, działalności związanej z prowadzeniem obiektów noclegowych turystycznych i miejsc krótkiego zakwaterowania ( z wyłączeniem hoteli), zakaz zgromadzeń powyżej 50 osób.

Czas zagrożenia epidemicznego trwał do dnia 19.03.2020r. po czym przekształcił się w stan epidemii, który trwa do dzisiaj. Jednakże na moment składania oświadczenia woli o odstąpieniu od umowy tj. na dzień 13 marca 2020r. ograniczenia związane ze stanem zagrożenia epidemicznego jeszcze nie obowiązywały,

Jednakże zasadniczą kwestią jest udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy stan zagrożenia epidemicznego i związane z tym ograniczenia można utożsamiać z interesem publicznym uzasadniającym rozwiązanie umowy o zamówienie publiczne?